Varis Nedir?

Varis ; toplardamarların bir hastalığıdır. Toplardamarlar , vücudumuzun herhangi bir yerinde, dokularımız tarafından kullanılmış ve oksijeni azalmış olan ( kirli ) kanı kalbe geri taşıyan damarlardır. Tıp dilinde bu damarlar ‘Ven’ adını alır.Bu damarlar, mevcut işlerini yapamadığı ve içlerindeki kanın deveranında ( sirkülasyonunda) sorun olduğunda genişleyip, kıvrıntılı ve görünür hale gelirler ve giderek bu durum kronikleşebilir, ilerleyebilir. Bu durumda biz bu hastalığa varis hastalığı adını veriyoruz.

Bacaktaki varisleri oluşturan venlerin yapısı:
Bacaktaki toplardamar yapısı hakkında bilgi sahibi olursak varisi daha iyi anlayabiliriz. Atardamarları bir şehrin temiz su sağlayan şebekesine benzetirsek, toplardamarlar da atık suyu tekrar temizlemek üzere merkezi sisteme aktaran kanallar gibidir. Bacakta atardamarlara eşlik eden 1-derin venler (femoral ve popliteal adını alır) 2- yüzeyel venler (küçük ve büyük safen veni adını alır) 3- derin ve yüzeyel venleri birbirine bağlayan ara bağlantı venleri ( perforan venler adını alır) bulunmaktadır.

Varis sadece bacaklarda mı görülür?
Vücudumuzun her yerinde bu damarlar bulunduğu için varisleşme de her yerde olabilir. Örneğin yemek borusu etrafında, makat bölgesinde ( hemoroid), erkeklerde yumurtalıklarda ( varikosel), ayak ve baldırlarda, kadın üreme organları etrafında, karın ve kol bölgelerinde.

Ancak en çok rastladığımız şekli; vücudumuzun alt kısmında; ayak, bacak, baldır bölgelerinde olanlardır.
Toplardamarlar bu bölgelerde kalbe doğru, yerçekiminin aksi yönde kan taşıma işi yaptığı için varisleşme olasılığı daha fazla olmaktadır.

Venöz yetersizlik ve varis farklı hastalıklar mıdır?
Vücudumuzun alt tarafındaki venlerde kirli kanın kalbe giderken geriye düşmesini engelleyen kapakçıklar vardır. Bunlar ‘Check -valve’ dediğimiz bir sistemle çalışır yani kanın akım yönünde açılarak geçişine izin verirken ters yönde kapanır ve bu geçişe izin vermez.Bu kapakçıklardaki işlev bozukluğu olduğunda, yukarı giden kan akımının ters yönde yani bacağa doğru kaçışı meydana gelir. Bu geri kaçışa reflü , bundan dolayı ortaya çıkan hastalığa venöz yetersizlik adı verilir. Reflü tabiri tıpta kullanılan genel bir deyimdir. Geriye doğru kaçışı ifade eder. Kanın bu geriye kaçışının süresine göre ven yetersizliği 4 dereceye ayrılır. Bu durum dopler ultrasonografi ile anlaşılır ve tedavi seçeneklerini belirlenmesinde önemlidir.Reflünün kronikleşmesi varislerin oluşumu yanında, pek çok diğer rahatsızlığın ortaya çıkmasına da neden olabilir. Bacaklarda, ayakta rastladığımız varislerin sebebi çoğunlukla bu kapakçıklardaki bozulma ve reflüdür. Yani bacak bölgesindeki varisler çoğu zaman, adeta buzdağı gibi altında daha büyük bir sorun taşıyor olabilir. Bazen hastada görünür varisler olmadan da venöz yetersizlik olabilmektedir.

Varislerin türleri var mıdır?
Demek ki varisten bahsettiğimizde temel iki durum karşımıza çıkmakta:

1- Venöz yetersizliğin eşlik ettiği varisler
Bunu da derin yetmezlik (femoral, popliteal venlerde), yüzeyel yetmezlik (safen veninde), perforan yetmezlik (derin ve yüzeyel venler arasındaki bağlantı venleri) olarak ayırabiliriz. Bunların herbiri tek başına olabileceği gibi, bir arada da olabilir. Tüm bu yetersizlik durumları varisin oluşumuna ve hızla ilerlemesine neden olabilir.

2- ileri Venöz yetersizlik olmadan görünür varisler
Varisleri çap ve yaygınlıklarına göre de sınıflandırıyoruz. Buna göre kıl gibi ince telenjiektazi veya örümcek ağı şeklindeki kılcal varislerden, giderek parmak genişliğine kadar uzanmış ve adeta kitle gibi görünen varis yumaklarına (pake) kadar geniş bir profilde varisler olabilir.

İleri aşamalarda ciltte kalınlaşma, egzema, renk değişikliği ve varis ülserleri de karşımıza çıkabilir.

İç ve dış varis nedir ?
Bu tabirler ,hastalığın yaygınlığı ve sebepleri hakkında hastalara bilgi verebilmek amacıyla türetilmiştir. Çoğunlukla cild yüzeyinin altında, görülmeyen venöz kapakçıklardaki bozulma, yetersizlik hallerinin daha iyi ifade edilmesi amacıyla iç varis, cildin üzerinde görünür hale geldiğinde de dış varis diye adlandırılmıştır.

Venöz hipertansiyon nedir?
Toplardamar yetersizliği ile geriye doğru kan kaçışı nedeniyle bacaktaki venler içinde daha fazla kan birikmesi bu damarların içindeki basıncın giderek artmasına neden olur. Bu, venöz yetmezlik hastalığının sonuçlarından biridir ve damar içi basınç artışı bazı hastalıklı (patolojik) etkiler ortaya çıkararak cilt değişiklikleri, ödem, ağrı, yanma, kramplar gibi şikayetlerin sebebini oluşturur.

Toplardamar tıkanıklığı varis midir ?
Derin veya nadiren yüzeyel damarların içinde pıhtı birikmesi ile oluşan tıkanıklar varis hastalığı değildir . Bu durum zamanla varislerin oluşumuna zemin hazırlayabilir veya venöz yetmezliği ve varis de bu hastalığa neden olmuş olabilir. Tedavisi de farklılıklar içermektedir.